Paramedik Hastane öncesi acil tıp sisteminin en önemli yapı taşıdır. Üniversitelerin ilk ve acil yardım bölümlerinden uygulamalı ve teorik eğitimleri başarı ile tamamlayarak mezun olanlara ilk ve acil yardım teknikeri (paramedik) ünvanı verilir. Ülkemizde bu eğitim iki yıllık önlisans bölümü olarak öğrenci kabul etmektedir.
2000 li yılların başında mezun vermeye başlayan paramedik bölümleri bu güne kadar bir çok isimle açılmıştır. Bu bölümlerden bazıları ;
- İlk ve acil yardım
- Ambulans bakım teknikerliği
- Paramedik
- Acil tıp teknikerliği
- Acil Ambulans bakım teknikerliğidir
Paramediklerin Çalışma Alanları
Paramedikler özel ve kamu başta olmak üzere bir çok alanda kendilerine çalışma imkanı bulabilmektedirler. Mezun oldukları ilk yıllarda yapılan yüksek alım sayıları ve mezun sayısının az olması nedeniyle az puanlarla atanmaları dolayısı ile bir anda ençok tercih edilen bölüm olmuştur. Bu nedenle mesleki enflasyonun hızla yükseldiği bu bölüm mezunlarının çalıştıkları bazı alanlar şu şekildedir.
- İl ambulans servisi başhekimliklerine bağlı 112 istasyonları,
- Özel hastanelerin acil servisleri
- Özel ambulans servisleri,
- Revir hizmeti veren sağlık kuruluşları,
- İş yeri sağlık birimleri,
- Arama kurtarma birimleri,
- İtfaiyeler,
- Üniversite hastaneleri ve devlet hastaneleri.
Paramedik Maaşları
Her sağlık personelinin olduğu gibi paramedik olarak görev yapanlarında aldıkları maaşlar çalıştıkları birime ve bu birimin özel ya da devlet kurumu olmasına göre değişiklik gösterir. Kamu da 112 ambulans servislerinde çalışan bir paramediğin 2021 ocak ayı itibari ile aldığı maaş evli/çocuklu olması durumuna göre ufak değişiklikler göstermekle beraber şu şekildedir. Maaş : 3500 tl Döner Sermaye ödemesi: 1400 tl ek ödeme 500-1000 tl yemek parası :350 tl olmak üzere 5400 ila 5900 tl arasında değişir. Ve bu maaşa ek olarak fazla çalışma ücreti olarak 0 ila 2600 tl arası fazla mesai ücreti alabilir. Bu şekilde kamuda tam fazla mesai ile 8500 tl ye yakın gelir elde edebilmektedir.
Özel sektörde paramedik maaşları ise kuruma ve personelin tecrübesine göre değişebilmekle beraber asgari ücret ile 5000 tl arasında değişmektedir. Özel sektörde maaşları belirleyen en büyük etmenin kişinin tecrübesi olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle üniversite öğrencilir hayatı boyunca ve mezuniyet sonrasında sağlık personeli kendini sürekli geliştirmeli ve eğitim, kongre , sempozyumlara katılarak sertifikalarını almalıdır. Bu eğitimler ve iş başvurusunda sunulan sertifikalar direk sağlık personelinin maaşını belirlemektedir.
Nasıl Paramedik Olunur
Paramedik olabilmek için öncelikle üniversite sınavı ile üniversitelerin önlisans bölümü olan İlk ve Acil yardım kazanılmalıdır. Bu bölüm dışında hiçbir eğitim yada kurs ile paramedik olmanız mümkün değildir. Eğitim hayatınız boyunca tüm teorik ve uygulamalı eğitimlerden başarılı olarak stajınızı tamamlayarak İl ve acil yardım teknikeri olabilirsiniz.
Paramediklerin Görev Tanımları
Tüm sağlık personellerinin olduğu gibi ilk ve acil yardım teknikerlerinin de görev tanımları sağlık bakanlığı tarafından belirlenmiştir. 22 Mayıs 2014 tarihli Resmi Gazetede Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik ile paramediklerin görev tanımları da belirlenmiştir . Bu yönetmeliğe göre görev tanımı:
- a) İntravenöz ve intraossöz girişim ile hastaneye ulaşıncaya kadar, Bakanlıkça belirlenen acil ilaçları ve sıvıları kullanır.
b) Temel ve ileri hava yolu uygulamaları, endotrakeal entübasyon uygulaması, gerekli hallerde krikotirotomi ve oksijen
uygulaması yapar.
c) Travma stabilizasyonu, kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyon, yara kapatma ve basit kanama kotrolü yapar.
ç) Hastanın nakle hazır hale gelmesini ve uygun taşıma teknikleri ile hastanın naklini sağlar.
d) EKG çekimi ve ritim değerlendirmesi yapar, monitörizasyon, defibrilasyon, kardiyoversiyon, external pacemaker
uygulaması gibi elektriksel tedavileri uygular.
e) Acil doğum durumunda doğum eylemine yardımcı olur.
f) Görevinin tüm aşamalarında haberleşme ağını doğru ve hızlı bir biçimde kullanır.
g) Ambulansı teknik, tıbbi araç-gereç ve malzeme yönünden kullanıma hazır halde bulundurur, zorunlu hallerde ambulansta sürücülük görevi yapar
şeklinde belirlenmiştir.
Paramediklerin Kullanabildikleri İlaçlar
Paramedikler 112 ambulanslarında acil muayenesini yaptıkları hastaların acil tedaviye ihtiyaçları olduklarına karar verirse bazı ilaçları onay almadan uygulayabilirler. Bu ilaç ve serumlar şu şekildedir:
Onaysız Kullanılan İlaçlar
– Adrenalin
– Atropin
– Etil klorid sprey
– %0.9 NaCl çözeltisi
– Asetil Salisilik asit
– İsordil 5 mg dil altı
– Ringer Laktad
– Parasetamol tb
– Dextroz % 5-10-20
Yine aynı şekilde paramediklerin kulanılması gerektiğini düşündüğü bazı tedavi şekilleri içinde komuta kontrol merkezi doktorundan onay alması gerekmektedir. Onay alınarak paramediğin kullanabileceği ilaçlar ise şu şekilde belirlenmiştir:
Onay İstenecek İlaçlar
– %2’lik Lidokain *
– Antihistaminik
– Beta blokör
– Diazepam
– Diltiazem
– Dopamin
– Dobutamin*
– Midazolam
– Verapamil
– Amiadoron *
– Analjezik (İV opiat)
– Nalokson
– Jetokain
– Aktif kömür
– İsordil 5mg SL
– Kaptopril 25mg
– Tüm sıvılar
– Magnezyum Sülfat *
– Flumazenil
– Morfin
– NaHCO3 amp
– Kortikosteroid
– Epanutin amp(
– Pentothal 1gr amp
– Midazolam (Dormicum) 5 mg.amp
– Antiemetik
– Salbutamol İnhaler
– Furosemid
* Sadece Resusitasyonda Onaysız kullanılacak
Acil muayene sonrasında kullanılması gerektiğini düşünse de onaylı yada onaysız kullanamayacağı ilaçlar ise şu şekilde belirlenmiştir:
Kullanılmayacak İlaçlar:
Aminokardol, Spazmolitik, Kalsiyum amp, Prilocain (Citanest) flk, Nitroderm TTS,
Lisans Düzeyinde Paramedik Eğitimi
Şuan için İlk ve acil yardım bölümleri önlisans düzeyinde eğitim verse de önümüzdeki dönemde bu eğitimin Lisans düzeyinde 4 yıllık olması beklenmektedir. Bu konuda bakanlığın çalışma yaptığı bilinmektedir. 2015 yılında bakanlık tarafından meslek temsilcileri, üniversiteler, bakanlık ve yök ün katılımıyla yapılan çalıştayda , paramedik lisans eğitiminin ana hatları belirlenmiştir. Bu belirlemeler hala hayata geçmemiş olsada maalesef önlisans düzeyindeki acil tıp teknikeri eğitiminin yetersiz kaldığı ortadadır. Bu güne kadar büyük özveri ve az yetki ile gerçekleştirilen bu mesleğin artık daha geniş yetkilere onaysız ilaç kullanımına ve geniş eğitime ihtiyacı olduğu ortadadır. Bu şekilde verilen tıbbi hizmetin de kalitesi artacağı açıkça ortadadır.
Ambulanslarda Ekip Sorumluluğu
Acil tıp teknikerleri ambulanslarda ekip sorumlusu olarak görev yapmaktadırlar. Acil vakalarda hastanın muayenesi ve tedavisinden birinci derece de sorumludurlar. Hastanın acil muayenesini yaparak öncelikli tedavi ihtiyaçlarını belirleyerek hastaneye ulaşılıncaya kadar tedavisine başlamakla yükümlüdürler. Sağlık bakalığı tarafından belirlenen tedavi protokollerine güncel gelişmeler eşliğinde hakim olan bu meslek grubu acil durumlarda hastanın hayatının kurtarılmasında ambulans ekibiyle beraber etkin rol oynamaktadırlar. Bu nedenle ambulansta yapılabilecek tüm uygulamalara sürücülük dahil bir paramediğin hakim olması mesleğindeki güncel gelişmeleri takip etmesi gerekmektedir.
Paramediklerde Mesleki Yükselme
Paramedikler öncelikle lisans eğitimlerini tamamlayarak diğer memurların olabildiği yöneticillik pozisyonlarında yer alabilirler. Yine aynı şekilde bir paramedik lisans üstü eğitimini tamamlayarak akademik kadrolarda kariyer planlaması yapabilir.
